ΠΡΟΛΗΨΗ

Πρόληψη - Η φυσιολογική εξέλιξη της κατανόησης, ομιλίας και επικοινωνίας

Ένα απο τα επικρατέστερα ερωτήματα των γονέων που τους απασχολεί καθημερινά, αφορά στην ανάπτυξη της ομιλίας του παιδιού τους. Καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να μιλάνε, ακολουθούν συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης. Βέβαια, κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης, υπάρχουν όμως και κάποια χρονικά όρια που αν το παιδί τα περάσει, θα ήταν σίγουρα ωφέλιμη η παρέμβαση ενός ειδικού, Λογοθεραπευτή.

Παρακάτω, σας παρουσιάζουμε τα βασικά στάδια γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων των παιδιών ανάλογα με την ηλικία τους, τα οποία δείχνουν κατά μέσο όρο τη φυσιολογική πορεία της γλωσσικής εξέλιξης του παιδιού, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Λόγου και Ακοής(American Speech and Hearing Association). Βάση αυτών, θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικό για εσας, να τα χρησιμοποιήσετε για να ελέγξετε το επίπεδο της ανάπτυξης και του δικού σας παιδιού.

“Τι καταλαβαίνει και τι ακούει!”

• 0 – 3 μηνών:Προσέχει ιδιαίτερα την ανθρώπινη φωνή σε σχέση με άλλους ήχους του περιβάλλοντος. Κλαίει ή «πετάγεται» με τον δυνατό θόρυβο. Δείχνει να αναγνωρίζει τη φωνή σας, γυρίζει προς το μέρος σας όταν του μιλάτε, χαμογελάει.

• 4 – 6 μηνών:Απο την διάθεση σας, τον τόνο της φωνής σας καταλαβαίνει την χαρά ή τον θυμό σας. Δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το περιβάλλον του. Δείχνει με τα μάτια ότι εντοπίζει τους ήχους που έρχονται απο δεξιά ή αριστερά, π.χ. την κουδουνίστρα του ή το τηλέφωνο κ.λπ. Προσέχει τα παιχνίδια που παράγουν ήχους.

• 7 – 12 μηνών:Το μωρό, γυρίζει να σας κοιτάξει όταν του μιλάτε. Αρχίζει να ανταποκρίνεται σε εντολές όπως «Πού είναι η μπάλα;», «Θέλεις νερό;». Καταλαβαίνει απλές λέξεις όπως «μπάλα», «παπούτσι» και γελάει με παιχνίδια όπως «κάνε τσα!» ή απλά παιδικά τραγούδια.

• 1 – 2 χρόνων:Μπορεί να καταλάβει περίπου 20 απλές λέξεις (όχι να τις πει). Γνωρίζει το όνομά του και υπακούει σε απλές εντολές: «Πού είναι ο μπαμπάς;», «Κάνε ευχαριστω!».Ακούει μικρά παραμύθια και τραγούδια. Μπορεί να δείξει κάποια σημεία του σώματός του, όπως επίσης και εικόνες απο βιβλία, π.χ. «Πού είναι ο σκύλος;».

• 2 – 3 χρόνων:Ανταποκρίνεται σε 2 συνεχόμενες εντολές: «Άσε την μπάλα και έλα εδώ». Καταλαβαίνει την διαφορά σε έννοιες όπως: «Έλα – Φύγε», «Πάνω – Κάτω», «Μικρό – Μεγάλο».

• 3 – 4 χρόνων:Το παιδί σας μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με το «γιατί», το «πότε», το «πού» και το «πώς». Σας ακούει όταν του φωνάζετε απο άλλο δωμάτιο. Ακούει ραδιόφωνο και τηλεόραση στην ίδια ένταση με την υπόλοιπη οικογένεια χωρίς να την δυναμώνει.

• 4 – 5 χρόνων:Το παιδί κατανοεί σχεδόν όλα όσα λέγονται στο περιβάλλον του στο σπίτι, στο νηπιαγωγείο, στον παιδικό σταθμό. Ακούει προσεχτικά μια μικρή ιστορία και συμμετέχει κάνοντας ερωτήσεις.

“Πώς επικοινωνεί και τι λέει”

• 0 – 3 μηνών:Όταν παίζετε μαζί, σας κοιτάζει. Κλαίει με διαφορετικό τρόπο για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες. Χαμογελάει όταν σας βλέπει. Βγάζει φωνούλες όταν χαίρεται.

• 4 – 6 μηνών:«Αγκουίζει» όταν μένει μόνο του ή όταν παίζει μαζί σας. Δείχνει τον ενθουσιασμό του ή τη δυσαρέσκεια του με φωνούλες. «Αγκουίζει» με ήχους που μοιάζουν με ομιλία ανάμεσα σε άλλους το «π» το «μπ» και το «μ».

• 7 – 12 μηνών:Χρησιμοποιεί «ομιλία» ή ήχους για να τραβήξει την προσοχή σας. «Αγκουίζει» επαναλαμβάνοντας ήχους όπως «παπαπα», «νταντά». Μιμείται διάφορους ήχους της ομιλίας σας. Λέει μία ή δύο λέξεις, όχι όμως καθαρά: «Μαμά άτα» ή «Μπαμπά».

• 1 – 2 χρόνων:Εμπλουτίζει συνεχώς το λεξιλόγιο του. Χρησιμοποιεί δυο –τρεις λέξεις μαζί: «άτα μαμά», «μπάλα πάει». Κάνει ερωτήσεις με μία – δύο λέξεις: «πού νινί;». Χρησιμοποιεί πολλά και διαφορετικά σύμφωνα στην αρχή των λέξεων.

• 2 – 3 χρόνων:Η ομιλία του είναι κατανοητή απο τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Χρησιμοποιεί απλές προτάσεις δύο – τριών λέξεων, όπως «Το μωρό πίνει γάλα». Ονοματίζει σχεδόν όλα τα πράγματα γύρω του. Στην ηλικία των 3 χρόνων πρέπει να χρησιμοποιεί ρήματα, άρθρα, επίθετα, προθέσεις.

• 3 – 4 χρόνων:Η ομιλία του είναι κατανοητή απο όλους. Χρησιμοποιεί προτάσεις με τέσσερις ή περισσότερες λέξεις. Μιλάει για πράγματα που το εντυπωσιάζουν στο σχολείο, με τους φίλους του κ.λπ. Στην ομιλία των τεσσάρων χρόνων προφέρει σωστά τα περισσότερα σύμφωνα και τα απλά συμπλέγματα συμφώνων, π.χ. κλειδί, πλοίο. Μιλάει άνετα χωρίς να επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις.

• 4 – 5 χρόνων:Χρησιμοποιεί προτάσεις με πλούσιο περιεχόμενο, με σωστή σύνταξη και γραμματική. Προφέρει όλους τους φθόγγους της γλώσσας μας, εκτός ίσως απο τα «σ, θ, δ και ρ». Διηγείται ιστορίες και μένει στο θέμα του. Επικοινωνεί με άνεση με συνομηλίκους και με ενήλικες.

-ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;

Βασικό είναι να ελέγχετε την ακοή του παιδιού σας. Αν η ομιλία του ή ο λόγος του υστερεί σημαντικά όταν συγκρίνεται με τον αντίστοιχο των παιδιών της ηλικίας του, όταν αποφεύγει να επικοινωνεί με τους άλλους γιατί δεν τον καταλαβαίνουν, ή είναι ο ίδιος προβληματισμένος με την ομιλία του, είναι ικανά σημάδια για να υποπτευθούμε την έναρξη ή την ύπαρξη μιας διαταραχής. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να τονίσουμε τη μεγάλη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης και παραπομπής του παιδιού σε κάποιον ειδικό, Λογοθεραπευτή.Εκτός λοιπόν, απο την προφανή δυσκολία στην καθημερινή επικοινωνία των παιδιών, οι επιπτώσεις των προβλημάτων λόγου και ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν πολύπλευρα την ζωή τους σε σημαντικά επίπεδα:-Στο επίπεδο της συμπεριφοράς. Μπορεί να εκδηλώσουν κρίσεις θυμού, επιθετικότητα, απομόνωση.-Στο μαθησιακό επίπεδο: Πολλές δεξιότητες που σχετίζονται με τον λόγο και την ομιλία, όπως η γραφή και η ανάγνωση, μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρά μαθησιακά προβλήματα.-Στην επαφή με τους γονείς τους, επηρεάζοντας τις μεταξύ τους σχέσεις και την επικοινωνία τους.